Co to są indeksy?

Rozdział 1: Wprowadzenie

Często możesz usłyszeć o indeksach giełdowych w wiadomościach w telewizji i na stronach finansowych w gazetach. Czym więc one są i dlaczego są istotne?

Ile razy obiły Ci się o uszy nazwy typu FTSE 100, S&P 500, the Dow Jones Industrial Average, the Hang Seng, DAX, CAC czy Euronext czy inne indeksy?

Powodem, dla którego tak często o nich się mówi, jest ich rola jako wskaźnika dla wielu ważnych rzeczy. W tym między innymi:

• Zaufanie na rynku giełdowym
• Zaufanie firm
• Stan gospodarki
• Stan naszych inwestycji w akcjach i udziałach.

Podstawowe uzasadnienie jest takie, że jeśli na rynku obecne jest zaufanie, to inwestorzy (tacy jak fundusze emerytalne, firmy ubezpieczeniowe, fundusze inwestycyjne i inwestorzy prywatni) będą kupować akcje, a ogólny poziom cen na rynku akcyjnym będzie stopniowo rósł.

Jeśli nie mają oni zaufania, ceny będą wykazywać tendencję spadkową, gdyż inwestorzy będą sprzedawać swoje akcje i będą trzymać się swojej gotówki, albo zainwestują w coś innego.

Powyższy obraz jest prawdziwy, ale jest też pewnym uproszczonym spojrzeniem na indeksy. W rzeczywistości na zachowanie rynku akcyjnego wpływ będzie miało wiele innych czynników, np. zmiany stóp procentowych, budżety państw, wydarzenia polityczne, ogłoszenia wyników w handlu i gospodarce itd. I to właśnie dlatego tak trudno zorientować się, w którą stronę teraz pójdzie „rynek”.

Rozdział 2: Jak tworzy się indeksy?

Indeksy kształtuje się wybierając grupę spółek, których akcje są notowane na publicznej giełdzie papierów wartościowych.

Tak więc przykładowo indeks FTSE 100 składa się ze 100 największych spółek notowanych na londyńskiej giełdzie mierzonych kapitalizacją rynkową. Czyli liczbą wyemitowanych przez nie akcji pomnożoną przez cenę jednej akcji.

Te duże spółki zwane są także „blue chips”. Poziom indeksu obliczany jest przez odzwierciedlenie całkowitej zmiany cen w liczbie punków oraz wyrażenie jej w procentach.

Inne indeksy stosują podobne podejście. S&P 500 obejmuje 500 największych spółek notowanych na nowojorskiej giełdzie papierów wartościowych (NYSE) lub NASDAQ. Dow Jones Industrial Average oparty jest na 30 największych spółkach notowanych na tych samych giełdach.

Spółki dołączają do indeksu i go opuszczają, gdy ich kapitalizacja rynkowa wzrasta lub maleje. W spółkach należących do indeksu dokonuje się okresowych przeglądów, aby zapewnić, że kwalifikują się do obecności w indeksie. Pamiętaj, ze londyńska giełda posiada także indeksy mniejszych spółek, takie jak FTSE 250 lub FTSE 350. Tworzy je się w podobny sposób.

Rozdział 3: Jak inwestować?

Kiedy inwestorzy chcą zainwestować w indeks, mogą ulokować środki w funduszu śledzącym jego ruchy, który posiada te same akcje proporcjonalnie do ich udziału w indeksie.

Fundusze inwestycyjne, w tym fundusze powiernicze, zarządzają tym procesem i inwestują w imieniu swoich inwestorów. Zbierają one także dywidendy wypłacane z akcji dla inwestorów i je rozdysponowują (lub reinwestują). Za te wszystkie działania pobierają oczywiście opłatę.

Coraz popularniejszą formą inwestycji w indeksy jest korzystanie z funduszy inwestycyjnych typu ETF śledzących np. ruchy indeksów. Opłaty nakładane przez zarządzających funduszami typu ETF są dużo niższe, a proces kupna i sprzedaży ich jednostek dużo sprawniejszy i prostszy.

Istnieje wiele produktów pochodnych, które „pochodzą” od indeksów – możesz kupić opcje lub kontrakty terminowe na indeksy giełdowe, takie jak FTSE 100 lub S&P 500. Są to w istocie narzędzia do zabezpieczania się przed wahaniami poziomów indeksów lub stawiania na ich wzrost albo spadek, zależnie od tego, co chcesz osiągnąć swoją inwestycją.