Słownik kryptowalut: 20 pojęć, które trzeba znać

Minęło 12 lat, odkąd osoba o pseudonimie Satoshi Nakamoto opublikowała białą księgę wyjaśniającą, w jaki sposób będzie działać pierwsza kryptowaluta – Bitcoin (BTC). Dla wielu osób terminología kryptowalut jest zupełnie obca.

Nie da się jednak uniknąć technicznych terminów podczas omawiania projektu blockchain. Sieci te są programowane przy użyciu zaawansowanych języków kodowania. Jeśli jesteś nowicjuszem na tym rynku, slang kryptowalut, który przedstawiamy w tym artykule, pomoże Ci zapoznać się z tym ekosystemem przed dokonaniem inwestycji.

Poniższy artykuł zagłębia się w popularne kryptowalutowe pojęcia i znaczenia, które należy znać, aby lepiej zrozumieć opisy projektów i wiadomości dotyczące tego rynku.

Podstawy kryptowalut: wyjaśnienie pojęć kryptowalutowych

1. Blockchain

Blockchain (łańcuch bloków) to wirtualna księga, w której można bezpiecznie zapisywać transakcje. Jest on „zdecentralizowany”, co oznacza, że nie posiada głównego organu nadzorującego jego działanie. Zamiast tego każdy nowy zapis musi zostać przed jego zarejestrowaniem zatwierdzony przez komputer podłączony do sieci (tzw. „węzeł”).

Nazwa blockchain pochodzi od struktury sieci, w której każdy zestaw danych jest uważany za „blok”. Nowe bloki dodawane w postępującej sekwencji tworzą „łańcuch”.

Zapisane w blockchainie rejestry nie mogą być modyfikowane ani usuwane. Zamiast tego, aby poprawić wszelkie błędy lub pomyłki popełnione w poprzednich transakcjach, należy dokonać nowej. To zapobiega manipulacji danymi.

2. Kopanie (proof of work)

Protokół, który zasila sieć Bitcoin, znany jest jako proof-of-work (PoW). To metoda osiągania konsensusu wykorzystywana do zatwierdzania nowych transakcji, które mają być włączone do łańcucha bloków. Choć teoretycznie każda osoba może zostać „górnikiem”, w praktyce proces ten jest energochłonny i wymaga dużej mocy obliczeniowej, specjalistycznego sprzętu oraz odpowiedniego miejsca na dysku do utrzymywania szybkich serwerów.

Aby transakcja została zatwierdzona, górnik lub węzeł składający się z kilku potężnych komputerów musi rozwiązać losową zagadkę matematyczną, dzięki czemu wygeneruje „hash”, który zidentyfikuje nowy zapis. W przypadku Bitcoina dla każdego rekordu generowany jest hash SHA-256. Hash jest unikalną liczbą, która identyfikuje zbiór danych. Rozproszona baza danych jest następnie odpowiednio aktualizowana, dzięki czemu każdy może zweryfikować integralność nowych i zaktualizowanych zapisów.

W ekosystemie proof-of-work górnicy są wynagradzani poprzez otrzymanie określonej liczby tokenów za zatwierdzanie transakcji zawartych w blockchainie.

3. Staking (proof-of-stake)

Proof-of-stake (PoS) to kolejny protokół, który można wykorzystać do zasilania blockchaina. Zgodnie z protokołem PoS tylko górnicy, którzy blokują (stakują) swoje kryptowaluty, mogą uczestniczyć w procesie jako węzły walidacyjne. Prawdopodobieństwo, że zostaną oni wybrani, jest wprost proporcjonalne do procentu zablokowanych przez nich tokenów.

Podobnie jak w przypadku proof-of-work, węzły PoS muszą zatwierdzić wszystkie transakcje poprzez rozwiązanie matematycznej łamigłówki. Za wykonanie tego zadania otrzymują nagrody. Górnicy mogą jednak zatwierdzić tylko taki procent bloków, który odpowiada procentowi zablokowanych przez nich kryptowalut.

PoS jest uważany za bardziej energooszczędny i bezpieczny niż PoW.

4. Hard fork i soft fork

Fork występuje, gdy w wyniku modyfikacji kodu źródłowego oryginalnego projektu tworzony jest nowy blockchain. Oryginalny łańcuch bloków i fork działają według różnych zasad.

W przypadku hard forku grupa węzłów proponuje nowe zasady działania blockchaina niekompatybilne z tymi ustalonymi przez konsensus (protokół utrzymujący integralność platformy). Powoduje to utworzenie nowego łańcucha bloków, który działa według nowego zestawu reguł.

Soft fork ma miejsce, gdy wprowadzane są inne zasady działania łańcucha, ale są one zgodne z ustalonym konsensusem. W wyniku tego utworzony zostaje nowy blockchain, który działa niezależnie, ale nadal jest kompatybilny z oryginałem.

5. Inteligentne kontrakty

Inteligentny kontrakt jest algorytmem zaprojektowanym w celu wykonania określonej transakcji w oparciu o zestaw wcześniej ustalonych parametrów. Kontrakty te są wykonywane automatycznie przez blockchain, gdy parametry, które je regulują, zostaną spełnione. Gdy kontrakt zostanie już włączony do blockchainu, nie ma możliwości jego modyfikacji.

6. Aplikacje zdecentralizowane (dApps)

Akronim dApp odnośni się do „zdecentralizowanej aplikacji” – programu zbudowanego na istniejącym blockchainie. Różnica między zwykłą aplikacją a dApp polega na tym, że w zdecentralizowanych aplikacjach transakcje zatwierdzane są przy użyciu infrastruktury blockchaina. Nie wymagają więc obecności pośrednika.

7. Portfele kryptowalut

Portfel jest aplikacją, w której można bezpiecznie przechowywać swoje tokeny kryptowalutowe. Z uwagi na to, że tokeny te są kawałkami kodu, portfel funkcjonuje jako miejsce do przechowywania tych kodów. Ponadto uniemożliwia on osobom trzecim dostęp do kodów bez autoryzacji właściciela.

Istnieje kilka rodzajów portfeli, w tym portfele zimne (niepodłączone do Internetu) i gorące (dostępne przez Internet). Ponadto można spotkać także portfele sprzętowe, które są fizycznymi urządzeniami, podobnymi do dysku twardego. Dostęp do portfeli mobilnych i desktopowych można uzyskać wyłącznie za pomocą odpowiednio smartfona lub komputera osobistego.

8. Tokeny i ich rodzaje

Token jest kryptowalutą służącą do nagradzania górników i węzłów za zatwierdzanie transakcji zapisanych w blockchainie. Tokeny uważa się za aktywa cyfrowe. Można nimi handlować za pośrednictwem scentralizowanej lub zdecentralizowanej giełdy.

Tokeny powszechnie dzielone są na tokeny użytkowe, zaprojektowane i wykorzystywane do konkretnych celów praktycznych; tokeny płatnicze (lub tokeny walutowe), które zostały stworzone, aby wykorzystywać je jako środek płatniczy; oraz tokeny bezpieczeństwa (tokeny security), które pod względem swojej wartości ekonomicznej są analogiczne do akcji, obligacji i instrumentów pochodnych. Choć istnieją także inne rodzaje tokenów, zgodnie z FINMA – szwajcarskim organem nadzoru rynku finansowego – te wyżej wymienione są najczęściej spotykane.

9. Gas i opłaty za gas

Gas odnosi się do wysiłku obliczeniowego wymaganego do rozwiązania określonej łamigłówki matematycznej w celu wydobycia jednego bloku lub zarejestrowania pojedynczej transakcji. Ilość gasu wymagana do wykonania tych operacji określa wysokość opłaty za gas, którą należy uiścić.

Opłaty za gas to koszty związane z zapisaniem jednej transakcji na danym blockchainie, powszechnie wyrażane w dziesiętnych częściach tokena zasilającego sieć lub w walucie fiducjarnej, np. dolarach amerykańskich. Im wyższy limit gasu ustawisz, tym szybciej Twoja transakcja zostanie zweryfikowana i dodana do blockchaina.

10. Sieć peer-to-peer

Peer-to-peer odnosi się do bezpośredniej interakcji między dwiema stronami bez konieczności udziału pośrednika. W istocie wszystkie blockchainy są tworzone jako platformy peer-to-peer, za pośrednictwem których można dokonywać wymiany bez angażowania strony trzeciej, która zatwierdzałaby operację, gdyż funkcję tę pełni sam blockchain.

11. ICO/IEO

Zarówno pierwsze oferty monet (ICO), jak i pierwsze oferty giełdowe (IEO) to procedury, dzięki którym projekt blockchain może pozyskać fundusze poprzez sprzedaż określonej liczby tokenów inwestorom.

W ICO nie ma potrzeby korzystania z pośrednika, gdyż projekt może zebrać pieniądze od każdego, kto jest skłonny wymienić pieniądze fiducjarne lub inne tokeny w zamian za otrzymanie zastrzeżonego tokena danego projektu.

Tymczasem IEO muszą być autoryzowane przez giełdę, za pośrednictwem której monety są oferowane i sprzedawane inwestorom. W większości przypadków IEO odbywa się za pośrednictwem wyłącznie jednej określonej giełdy, co ogranicza liczbę inwestorów, którzy mogą zgłosić chęć uczestnictwa w danym projekcie.

12. Konsensus

Słownik krypto wskazuje, że słowo konsensus w odnosi się do porozumienia między różnymi agentami, działającymi w celu utrzymania integralności sieci. Większość blockchainów jest obsługiwana przez mechanizm konsensusu, dzięki któremu wszystkie strony zgadzają się, że każdy nowy rekord dodany do sieci został odpowiednio zatwierdzony.

Choć najbardziej znanymi algorytmami konsensusu są proof-of-work (POW) i proof-of stake (POS), istnieje spora lista innych rodzajów protokołów konsensusu:

13. Walidator

Walidator to komputer lub osoba fizyczna, która weryfikuje i potwierdza integralność każdego nowego zapisu dodanego do blockchaina, w zależności od tego, czy jest on zgodny z protokołem proof-of-work, proof-of-stake czy jakimkolwiek innym.

W projektach PoW, takich jak Bitcoin, walidatorzy nazywani są także „górnikami”. Gdy blok lub grupa bloków zostanie wydobyta, otrzymują oni wynagrodzenie w postaci pewnej ilości tokenów. W blockchainach PoS walidatorzy otrzymują nagrody za proponowanie nowych bloków i blokowanie tokenów w sieci.

14. Giełdy zdecentralizowane/scentralizowane (DEX/CEX)

Giełda zdecentralizowana (DEX) to taka, za pośrednictwem której można dokonywać transakcji na kryptowalutach bez udziału pośrednika. Są one uważane za prawdziwe platformy peer-to-peer. Funkcjonują za pomocą inteligentnych kontraktów, generowanych podczas każdej transakcji, której wszystkie zapisy rejestrowane są na blockchainie.

Giełda scentralizowana (CEX) otrzymuje i realizuje zlecenia na kupno, sprzedaż, konwersję i transfer kryptowalut w imieniu stron trzecich.

15. Atak 51%

Atak 51% występuje, gdy jeden lub więcej węzłów walidujących kontroluje ponad połowę mocy obliczeniowej sieci, co pozwala przejąć kontrolę nad przepływem transakcji w blockchainie. Gdy osiągną tę kontrolę, mogą manipulować zatwierdzaniem transakcji i nie rejestrować niektórych z nich.

W przypadku ataku 51%, węzły przejmujące kontrolę są w stanie odwrócić wszystkie transakcje dodane w trakcie ataku, co może doprowadzić do podwójnego wydatkowania – sytuacja, w której waluta cyfrowa jest wydawana dwukrotnie. W rezultacie integralność sieci jest zagrożona, a wartość tokena spada.

16. Węzeł

Węzeł to stanowisko komputerowe podłączone do blockchaina. Służy on do utrzymania integralności sieci poprzez stałą walidację nowo dodawanych bloków.

Aktywny węzeł przez cały czas przechowuje najbardziej aktualną wersję blockchaina. Stale komunikuje się z innymi węzłami i informuje je o wszelkich zmianach wprowadzonych do łańcucha.

17. Altcoin

Altcoin to skrót od angielskiego zwrotu alternative coin (alternatywna moneta), odnoszącego się do każdego tokena, który nie jest bitcoinem. Z uwagi na to, że Bitcoin był pionierem ekosystemu kryptowalut, wszystkie tokeny wprowadzone na rynek po BTC uważane są przez niektórych za jego alternatywę.

Jednak nie wszystkie tokeny są sobie równe. Przykładowo token ethereum (ETH) jest obecnie uważany za token użytkowy, gdyż blockchain Ethereum zasila setki zdecentralizowanych aplikacji. Uniswap (UNI) jest jednym z najpopularniejszych zdecentralizowanych protokołów tradingowych, zaprojektowanym w celu umożliwienia automatycznego handlu tokenami na rynku zdecentralizowanych finansów (DeFi). Zgodnie z danymi CoinMarketCap według stanu na koniec lipca 2021 roku pięć altcoinów o największej kapitalizacji rynkowej to: Ethereum (ETH), Tether (USDT), Binance Coin (BNB), Cardano (ADA), Ripple (XRP).

ETH/USD CFD

18. Funkcja skrótu (hash)

Hash to funkcja, która zamienia dowolne dane wejściowe w zaszyfrowany język. W przypadku blockchaina hash jest generowany, gdy dane transakcji zostaną zatwierdzone i zapisane w sieci.

Skróty te mają stałą długość. Zwiększa to bezpieczeństwo, gdyż nikt nie może odszyfrować zawartości hasha bez konkretnej tabeli referencyjnej użytej do jego skonstruowania.

Praca górników polega na zakodowaniu każdego dołączanego do blockchaina zapisu poprzez przestrzeganie określonej struktury hasha, obejmującej wiele sekcji. Sekcje te dostarczają informacji m.in. o znaczniku czasowym poprzedniego hasha, hashu wygenerowanego przez poprzedni blok oraz hashu docelowym. Struktury tego skrótu różnią się w każdym blockchainie w zależności od preferencji dewelopera projektu.

19. Tokeny wymienialne i niewymienialne

Termin „wymienialny” odnosi się do jednej z najważniejszych cech blockchainów i tokenów, które je zasilają. Wszystkie wymienne aktywa pod względem ekonomicznym to takie, które można wymienić na inny składnik aktywów lub dobro o tej samej wartości. Jednym z przykładów wymiennych aktywów są pieniądze fiducjarne, gdyż można wymieniać je na towary i usługi.

W przestrzeni blockchaina tokeny wymienialne można zamieniać na inne aktywa lub tokeny. Tokeny niewymienialne różnią się od nich tym, że nie posiadają żadnej nieodłącznej wartości i nie mogą zostać wymienione na inne tokeny.

20. Satoshi

Z uwagi na to, że cena bitcoina wciąż rośnie, wiele transakcji dokonywanych jest w dziesiętnych częściach jednego bitcoina, a nie w liczbach całkowitych. Aby promować „wymienność” tokenów bitcoin, twórcy kryptowalut nazwali najmniejszą część bitcoina, jaką można wymienić – 1 satoshi lub 1 sat.

Nazwa nadana temu dziesiętnemu wyrażeniu pochodzi od twórcy Bitcoina, Satoshi Nakamoto, anonimowej postaci, która jako pierwsza opublikowała białą księgę i wyjaśniła w niej, jak działa blockchain Bitcoina. Jeden satoshi jest odpowiednikiem jednej setnej milionowej części bitcoina.

Słownik kryptowalut nie ma końca

Terminologia handlu kryptowalutami jest przeogromna. Choć jest to stosunkowo nowa i fascynująca klasa aktywów, kryptowaluty, kontynuując globalną ekspansję, stopniowo stają się głównym nurtem. Według raportu „Global Blockchain and Cryptocurrency Market 2021” oczekuje się, że technologia blockchain stanie się znaczącym czynnikiem wpływającym na globalne PKB, które dzięki niej do 2030 roku wzrośnie do 2 trylionów dolarów.

CoinMarketCap wskazuje, że według stanu na 28 lipca 2021 roku na świecie dostępnych jest ponad 11 000 kryptowalut. Możesz stać się częścią tego rynku, handlując kryptowalutami, które wydają Ci się obiecujące.

Dowiedz się, jak handlować kryptowalutami za pomocą kontraktów CFD z naszego kompleksowego poradnika handlu kryptowalutami i znajduj najlepsze okazje handlowe w czasie rzeczywistym na Capital.com.