Wat is een IPO?

Hoofdstuk 1: Inleiding

Een IPO is de eerste keer dat een bedrijf aandelen (of floats) in het openbaar op een beurs aanbiedt. IPO staat voor Initial Public Offering, maar het wordt vaak ook 'beursnotering' genoemd, dat dezelfde betekenis heeft.

Over welke beurzen hebben we het? Dit kunnen de London Stock Exchange, de New York Stock, Euronext of de Hong Kong of Shanghai Stock Exchanges zijn (en er zijn er nog veel meer). Maar tenzij het een groot bedrijf is, gaat het waarschijnlijk om een beurs die zich specialiseert in kleinere bedrijven zoals London's Investment Market (AIM).

Hoofdstuk 2: Waarom IPO?

Er zijn vele redenen. De belangrijkste reden is om meer kapitaal aan te trekken door aandelen aan het publiek uit te geven. Meestal is dat om een uitbreiding te bekostigen, hetzij door het bestaande bedrijf te vergroten of door andere bedrijven over te nemen.

Maar er zijn ook andere redenen. Een ervan is om het risico van het bedrijf over een groter aantal beleggers te verdelen, in plaats van alleen de oprichters of eerste financiers.

Een andere reden kan zijn dat de eerste aandeelhouders van het bedrijf hun aandelen willen verkopen. Stel dat een particuliere participatiemaatschappij in een bedrijf heeft geïnvesteerd maar nu haar investering wil incasseren. Dit kan door middel van een IPO. Dit is een handige manier om uit het bedrijf te stappen.

Hoofdstuk 3: Hoe beheert u een IPO?

Een bedrijf dat een IPO plant, begint vaak maanden en soms zelfs jaren van tevoren met de voorbereiding. Het bedrijf moet namelijk zorgen dat de accounts, het beheer en de interne procedures voldoen aan de regels van de beurs waarop het bedrijf wordt genoteerd.

Met behulp van een effectenhandelaar of een investeringsbank die gespecialiseerd en geautoriseerd is tot beursnotering, bereiden het bedrijf en zijn adviseurs eerst een verkoopdocument of prospectus voor. Dit is het IPO-verkoopdocument, waarin alle details van het bedrijf uiteengezet worden.

Het bedrijf kondigt vervolgens zijn intentie tot beursnotering aan in kranten of op het internet en via zijn adviseurs. De aandelen worden vaak aangeboden aan instellingen zoals pensioenfondsen, verzekeringsmaatschappijen en beleggingsfondsen.

Samen met investeringsbanken garanderen ze mogelijk ook de aandelen, wat betekent dat ze akkoord gaan om de aandelen terug te kopen als ze tijdens het IPO-proces niet worden verkocht. De adviseurs willen de prijs van de aandelen zo bepalen dat ze zeker worden verkocht, zodat de inschrijver ze niet terug hoeft te kopen. Soms hebben ze het echter bij het verkeerde eind.

Hoofdstuk 4: Wat nu?

Het leven is niet meer als voorheen. Na een IPO worden de aandelen van het bedrijf op de gekozen beurs genoteerd. Dit betekent dat er ook rekening moet worden gehouden met meer openbare controle en media-interesse, of die nu goed of slecht is!

Als het bedrijf het goed doet, gaat de waarde van de aandelen omhoog en boeken de aandeelhouders kapitaalwinst. Vaak vallen het managementteam en de oprichters van het bedrijf onder de aandeelhouders, en soms ook medewerkers, als ze tijdens de IPO aandelen hebben gekocht of ontvangen.

Maar het gaat niet altijd goed. Nu en dan zakt de prijs. En soms, vooral bij kleine bedrijven, tonen de beleggers weinig interesse om de aandelen te kopen of te verkopen. Deze aandelen zijn dan illiquide. Dat is een risico dat elk bedrijf moet nemen als het naar de beurs gaat.

Trouwens, mocht u denken dat alleen kleine bedrijven IPO's maken, kijk dan eens naar deze cijfers: in 2014 voerde het Chinese bedrijf voor internetshoppen en webservices, Ali Baba Group, de grootste IPO aller tijden uit. Er werd $ 25 miljard verworven. Zelfs Facebook viel hierbij in het niets. Het bedrijf kwam in 2012 op de beurs en verwierf $ 16 miljard.

Het staat voor 'Initial Public Offering', maar je ziet het vaak ook als 'naar de beurs gaan', wat dezelfde betekenis heeft.

Over welke beurzen hebben we het? Het zou kunnen gaan om de London Stock Exchange, de New York Stock, Euronext, of de Hong Kong of Shanghai Stock Exchanges (en er zijn er nog veel meer). Maar tenzij het een groot bedrijf is, zal het waarschijnlijk een beurs zijn die gespecialiseerd is in kleinere bedrijven, zoals bijvoorbeeld de Londense Investment Market (AIM).

Hoofdstuk 2: Waarom een beursgang (IPO)?

Er zijn vele redenen. De belangrijkste is eenvoudigweg om meer kapitaal aan te trekken door aandelen uit te geven aan het publiek. Meestal is dat om uitbreiding te financieren - hetzij door uitbreiding van de bestaande activiteiten, hetzij door overname van andere bedrijven.

Maar er zijn ook andere redenen. Een daarvan is om het risico van het bedrijf te spreiden over een breder scala van investeerders, dan alleen de oprichters of oorspronkelijke kapitaalverschaffers.

Een andere reden kan zijn dat de oorspronkelijke aandeelhouders van het bedrijf willen cashen. Stel dat een participatiemaatschappij in een bedrijf heeft geïnvesteerd, maar nu haar investering wil verzilveren; dat kan via een IPO. Het is een nette manier om uit het bedrijf te stappen.

Hoofdstuk 3: Hoe organiseer je een beursgang?

Een bedrijf dat een IPO plant, begint vaak vele maanden - en soms jaren - van tevoren met de voorbereidingen. Dat komt omdat het ervoor moet zorgen dat zijn boekhouding, beheer en interne procedures voldoen aan de regels van de beurs waaraan het genoteerd zal worden.

Onder begeleiding van een effectenmakelaar, een beleggingsmaatschappij of een investeringsbank die gespecialiseerd is in en bevoegd is om beursintroducties uit te voeren, zullen het bedrijf en zijn adviseurs eerst een verkoopdocument of 'prospectus' opstellen. Hierin worden alle details van de onderneming uiteengezet en dit is het IPO verkoopdocument.

Het bedrijf kondigt vervolgens in kranten of op het web en via zijn adviseurs zijn voornemen om naar de beurs te gaan aan. Vaak zullen de aandelen worden aangeboden aan instellingen zoals pensioenfondsen, verzekeringsmaatschappijen en beleggingsfondsen.

Deze partijen en investeringsbanken kunnen ook een onderschrijving op de aandelen hebben - wat betekent dat ze ermee instemmen de aandelen terug te kopen als ze niet verkocht worden tijdens het IPO proces. De adviseurs van het bedrijf zullen proberen de aandelen te pitchen tegen een prijs waartegen ze zeker zullen verkopen, zodat de onderschrijvers ze niet hoeven in te kopen. Maar soms hebben ze het mis.

Hoofdstuk 4: Wat gebeurt er vervolgens?

Het leven is niet meer hetzelfde. Na eenIPO noteert het bedrijf zijn aandelen op de door het bedrijf gekozen beurs. Dit betekent dat het ook een hoger niveau van publieke controle en mediabelangstelling zal moeten accepteren - ten goede of ten kwade!

Als het succes heeft, zullen de aandelen in waarde stijgen - en zullen alle aandeelhouders een meerwaarde behalen. Daartoe behoren vaak het management en de oorspronkelijke oprichters van het bedrijf - en soms ook het personeel, als zij ook aandelen hebben gekocht of gekregen bij de IPO.

Het gaat niet altijd goed. Soms daalt de prijs. En soms, vooral bij kleine bedrijven, tonen de beleggers geen grote belangstelling voor het kopen en verkopen van de aandelen - waarvan dan wordt gezegd dat ze 'illiquide' zijn. Dat is een risico dat elk bedrijf moet nemen als het naar de beurs gaat.

Trouwens, voor het geval je denkt dat alleen kleine bedrijven IPO's maken, zijn hier wat grote getallen om te overwegen: in 2014 voerde de Chinese webwinkel en dienstverlener Ali Baba Group de grootste IPO aller tijden uit. Het haalde 25 miljard dollar op. Dit overtrof zelfs Facebook, dat in 2012 op de markt kwam en 16 miljard dollar ophaalde.