Hoe het dispositie-effect en het endowment-effect vermijden bij het handelen

Waar u zich ook bevindt in uw handelsreis, is het cruciaal om een beter begrip van 'effecten' te krijgen om objectieve stappen in de markten te maken. 

‘Effecten’ kunnen psychologische en gedragsmatige fenomenen beschrijven die uw besluitvormingsprocessen bij het handelen kunnen beïnvloeden. 

Lees verder om meer te leren over hoe twee veelvoorkomende effecten – het disposition effect en het endowment effect – uw handelsactiviteiten kunnen beïnvloeden, en hoe u deze kunt vermijden.

Wat zijn 'effecten' in de handel?

In de handel verwijzen ‘effecten’ naar de psychologische en gedragsmatige neigingen die de besluitvormingsprocessen van handelaren kunnen beïnvloeden. Deze effecten, die vaak geworteld zijn in cognitieve bias en emotionele reacties, kunnen een cruciale rol spelen in het vormgeven van de bewegingen op de financiële markten. 

Voorbeelden van dergelijke effecten zijn het ‘disposition effect’, waarbij handelaren te lang vasthouden aan verliesgevende posities vanwege de aversie om verliezen te realiseren, of de ‘overconfidence bias’, waarbij handelaren hun eigen vaardigheden kunnen overschatten en buitensporige risico's nemen. 

Het herkennen en begrijpen van deze effecten is cruciaal voor handelaren om meer geïnformeerde en objectieve beslissingen te nemen, gezien de inherente invloed van de menselijke psychologie op handelsgedrag.

Het dispositie-effect

Dispositie effect betekenis

Het disposition effect wordt gekenmerkt door de neiging van handelaren om winstgevende posities te snel te sluiten, terwijl ze verliesgevende posities te lang openhouden.

Handelaren die door het disposition effect worden beïnvloed, nemen vaak beslissingen op basis van emotionele reacties in plaats van objectieve, rationele analyses van de marktomstandigheden. 

Waarom treedt het dispositie-effect op?

Het disposition effect kan vaak worden gedreven door de wens om spijt te vermijden en het zelfvertrouwen te behouden. Vanuit een psychologisch perspectief kan het disposition effect worden verklaard door te kijken naar twee belangrijke factoren. 

• Verliesaversie. Dit verwijst naar de neiging van individuen om de pijn van verliezen sterker te voelen dan de vreugde van winsten. Het zorgt ervoor dat handelaren terughoudend zijn om verliesgevende posities te sluiten, omdat ze de spijt en negatieve emoties die gepaard gaan met het realiseren van een verlies vrezen. 

• Cognitieve dissonantie. Dit gebeurt wanneer individuen tegenstrijdige overtuigingen of houdingen hebben. Een handelaar kan geloven dat een bepaald aandeel goed zal presteren, maar in plaats daarvan een verlies ervaren. Dit creëert ongemak, en de handelaar kan de verliesgevende positie aanhouden om deze cognitieve dissonantie te verminderen. 

Hoe kan het dispositie-effect de handel beïnvloeden?

Er kunnen verschillende potentiële gevolgen van het disposition effect zijn.

Eén daarvan zou een lager rendement kunnen zijn. Door te lang vast te houden aan verliesgevende posities en winstgevende posities te snel te verkopen, kunnen handelaren falen om volledig te profiteren van de winsten.  

Hier zijn enkele andere mogelijke gevolgen van het dispositie-effect voor handelaren.

• Verminderde diversificatie. Het disposition effect kan leiden tot een falen in het diversifiëren van uw portefeuille. Vasthouden aan verliesgevende posities kan uw vermogen beperken om andere posities in te nemen die grotere diversificatie en risicobeheersvoordelen kunnen bieden.

• Verhoogd risico. Door te falen in het diversifiëren van uw portefeuille en vast te houden aan verliesgevende activa, kunt u uw algehele risico verhogen. Dit kan vooral problematisch zijn in volatiele markten, waar verliezen zich snel kunnen opstapelen.

• Emotionele stress. Het disposition effect kan ook de emotionele stress verhogen. Vasthouden aan verliesgevende posities kan een gevoel van spijt en angst creëren, terwijl het te snel verkopen van winnende posities kan leiden tot gevoelens van teleurstelling over gemiste kansen.

Voorbeeld van een dispositie-effect

Hier is een voorbeeld van het dispositie-effect in actie. 

Laten we zeggen dat u een vakantie wilt plannen. U bekijkt uw portefeuille om te beslissen hoe u uw reisplannen kunt financieren, en u beperkt het tot het verkopen van aandelen in twee verschillende bedrijven. De aandelen van bedrijf A zijn gestegen ten opzichte van wanneer u ze heeft gekocht, terwijl de aandelen van bedrijf B zijn gedaald. 

Als je aandelen in een van beide bedrijven verkoopt, heb je genoeg geld voor je vakantie. U besluit aandelen in bedrijf A te verkopen, ondanks het feit dat deze in waarde zijn gestegen, en de dalende aandelen in bedrijf B te behouden. Als gevolg daarvan blijft u verlies lijden bij bedrijf B.

Hoe het dispositie-effect vermijden

Net als bij andere risicobeheersstrategieën zijn er verschillende strategieën die u kunt toepassen om het disposition effect te vermijden.

Ten eerste kunt u handelsdoelen stellen die aansluiten bij uw financiële doelstellingen. Dit kan u helpen gefocust te blijven op de lange termijn en impulsieve beslissingen te vermijden die zijn gebaseerd op kortetermijnmarktschommelingen of emoties. 

U kunt ook een gedisciplineerd plan ontwikkelen dat uw handelsstrategie schetst, inclusief de keuze van activa, diversificatie en risicobeheer. U aan uw plan houden – zelfs tijdens perioden van marktschommelingen – kan u helpen om posities niet op basis van emoties te openen of te sluiten. U kunt meer te weten komen over handelsstrategieën in onze uitgebreide gidsen.

Het bijhouden van de prestaties van uw portefeuille en het regelmatig beoordelen van uw posities om ervoor te zorgen dat deze in lijn zijn met uw doelstellingen, is een andere manier om te helpen voorkomen dat u handelsbeslissingen op basis van emoties neemt. Op deze manier kunt u eventuele potentiële waarschuwingen vroegtijdig identificeren en waar nodig aanpassingen maken.

Een andere factor waar u zich hiervan bewust moet zijn, is het vermijden van de overconfidence bias, die handelaren kan doen geloven dat ze de markt kunnen voorspellen of betere handelsbeslissingen kunnen nemen dan anderen. U moet voorkomen dat u het slachtoffer wordt van overconfidence bias door grondig onderzoek te doen en, indien nodig, het advies van financiële professionals in te winnen. U kunt ook een demo trading account proberen om te oefenen met handelen en uw handelsstrategieën te ontwikkelen zonder echt geld te riskeren.

Het schenkingseffect

Definitie van het schenkingseffect

Het endowment effect – ook wel bekend als de divestiture aversie – is een type emotionele bias die mensen ertoe brengt iets dat ze bezitten als meer waardevol te beschouwen dan het in werkelijkheid is.

Het effect omvat vaak items die een emotionele of symbolische verbinding hebben met hun eigenaren, waardoor zij meer waarde hechten aan het item dan ze zouden doen als ze het niet bezaten.

Waarom treedt het schenkingseffect op?

Men zou kunnen stellen dat het schenkingseffect een bijproduct is van verliesaversie. Voor velen kan de angst om een verlies te maken sterker zijn dan de aantrekkingskracht van het maken van een winst. Als gevolg daarvan proberen ze misschien te voorkomen dat ze verliezen door alles bij het oude te laten. Dit leidt ertoe dat de status quo – of het nu gaat om bezittingen of activa – een hogere waarde wordt toegekend. 

Mensen hebben ook de neiging om de opportuniteitskosten van een transactie te onderschatten, zonder na te denken over de niet-monetaire elementen van welke deal dan ook. Dit kan ertoe leiden dat zij een te hoge monetaire waarde aan een item toekennen, vooral als het iets is dat zij bezitten.

Hoe kan het endowment effect de handel beïnvloeden?

Het endowment effect kan de keuzes van handelaren aanzienlijk beïnvloeden door hun perceptie van de waarde van hun activa te beïnvloeden. Op zijn beurt kan de bereidheid van handelaren om hun activa te kopen of verkopen gebaseerd zijn op emotionele gehechtheid in tegenstelling tot een objectieve marktanalyse.

Het herkennen en begrijpen van het endowment effect is essentieel als u objectief wilt beoordelen wanneer u uw portefeuille moet aanpassen, in plaats van uw beslissingen op emoties te baseren.

Voorbeelden van schenkingseffecten

Een voorbeeld van het endowment effect in actie in het dagelijks leven is wanneer mensen dingen kopen die ze niet nodig hebben. Een groot deel van het schenkingseffect is het idee van psychologisch eigendom. Als iemand u bijvoorbeeld een gratis proefperiode aanbiedt, kan het op psychologisch niveau aanvoelen alsof u het product al bezit, waardoor u geld eraan uitgeeft, ook al heeft u het eigenlijk niet nodig of wilt u het niet. 

In de context van handelen kan een voorbeeld van het endowment effect zijn wanneer handelaren hun bestaande bezittingen hoger waarderen dan de huidige waardering van de markt. Deze overwaardering kan leiden tot ondermaatse handelsbeslissingen, zoals een handelaar die terughoudend is om zijn activa te verkopen, zelfs wanneer de marktomstandigheden suggereren dat het rationeel zou zijn om dit te doen. 

Omgekeerd kunnen handelaren terughoudend zijn om nieuwe activa te kopen, omdat zij hun huidige bezittingen als waardevoller beschouwen dan mogelijke alternatieven.

Hoe het schenkingseffect vermijden

Net als bij andere risicobeheersstrategieën zijn er verschillende tactieken die u kunt inzetten om het endowment effect te vermijden of de impact ervan te verminderen.

Ten eerste, houd de huidige marktwaarden van je activa in gedachten. Onderzoek altijd de prijs waarvoor uw activa daadwerkelijk worden verhandeld, niet de prijs die u graag zou willen. 

Een duidelijk idee hebben van wat uw doelen zijn en hoe u deze wilt bereiken, is een andere belangrijke manier om het endowment effect te helpen vermijden. Dit kan helpen om focus en duidelijkheid te bieden, en kan bovendien helpen om gehechtheid aan individuele transacties te voorkomen.

Bovendien kan een gevarieerde portefeuille helpen voorkomen dat u slachtoffer wordt van het endowment effect. Een breder scala aan activa kan de kans verkleinen dat u gehecht raakt aan een van hen of de prijs van één activa overwaardeert.

Veelgestelde vragen