Wat is marktvolatiliteit en hoe werkt het?
Meer informatie over marktvolatiliteit, hoe het werkt en wat het betekent voor de financiële markten, handelaren en beleggers.
Wat is marktvolatiliteit?
Marktvolatiliteit is de mate waarin de koersen op de financiële markten over een bepaalde tijd veranderen, denk aan aandelen, indexen, grondstoffen en forex. Het is een maatstaf voor de snelheid en omvang van de schommelingen in de prijzen van financiële activa, en helpt handelaren om het risico van een bepaalde belegging of markt in te schatten.
-
Als de volatiliteit hoger is, betekent dit dat de prijzen in korte tijd flink kunnen schommelen, en dat ze snel omhoog of omlaag kunnen bewegen.
-
Bij een lagere volatiliteit zijn de prijzen meestal stabieler en schommelen ze minder sterk.
Volatiliteit is een maatstaf die aangeeft hoe snel de waarde van een actief kan veranderen. Handelaren houden hier rekening mee om hun strategieën te bepalen.
Hoe werkt marktvolatiliteit?
De marktvolatiliteit wordt berekend door te kijken hoe veel de prijs van een bepaald actief in de loop van de tijd verandert, aan de hand van deze formule:
Waarom is marktvolatiliteit belangrijk?
Marktvolatiliteit helpt handelaren op financiële markten om de potentiële risico's in te schatten, hun portefeuilles te beheren en strategieën te bepalen.
Hierna volgen enkele manieren waarop handelaren kunnen profiteren van meer inzicht in marktvolatiliteit:
Risico's inschatten – marktvolatiliteit gaat hand in hand met risico. Een hogere volatiliteit duidt op onzekerheid en kan mogelijk wijzen op een hoger risico. Lagere volatiliteit duidt op stabiliteit, wat op een lager risico kan wijzen. Handelaren kijken vaak naar de volatiliteit van een actief om te bepalen of het in hun risicotolerantie past.
Indekken (hedging) – Diversificatie betekent vaak dat je meerdere posities inneemt in activa met verschillende volatiliteitsniveaus en correlaties, om zo het totale risico van de portefeuille te beperken. Als je weet hoe volatiel verschillende activa zijn, kan dat handig zijn om een gevarieerde portefeuille samen te stellen met een goede balans tussen mogelijke winsten en verliezen.
Bepalen van handelstrategieën – volatiliteit kan een belangrijke factor zijn bij de ontwikkeling van een handelsstrategie. Handelaren met een kortetermijnstrategie, zoals bijvoorbeeld daytrading, kiezen wellicht voor een actief dat in het verleden volatiel is gebleken, zodat ze maximaal kunnen profiteren van snelle koersschommelingen. Wie eerder langetermijnstrategieën hanteert, zoals bijvoorbeeld positiehandelaren, zal wellicht de voorkeur geven aan stabielere activa.
Meet het marktsentiment – hoge volatiliteit kan wijzen op onzekerheid of angst, terwijl lage volatiliteit op kalmte of stabiliteit kan duiden. Door de volatiliteit in de gaten te houden, kunnen handelaren beter inspelen op eventuele verschuivingen in de markt en hun posities daarop afstemmen.
Bepalen van risicobeheer – handelaren die hoge volatiliteit verwachten, kunnen hier vroeg op inspelen met technieken voor risicobeheer, zoals stop-loss-orders of aanpassingen in hun posities. Zo kunnen ze eventuele verliezen beperken.
Wat houdt marktvolatiliteit in voor handelaren?
De markt kan erg volatiel zijn, wat zowel kansen als risico's met zich meebrengt. Het kan dus slim zijn om uw handelsstrategieën aan te passen aan verschillende niveaus van volatiliteit.
Hoge volatiliteit – grotere prijsschommelingen bieden kansen op snelle winsten. Deze omstandigheden zijn dan ook ideaal voor handelaren met kortetermijnstrategieën zoals swing trading, waarbij handelaren proberen te profiteren van sterke prijsschommelingen. Een hogere volatiliteit houdt echter ook meer risico in, waardoor het belangrijk is om een gedegen risicobeheer toe te passen door bijvoorbeeld stop-loss-orders te plaatsen of uw posities aan te passen.
Lage volatiliteit wordt gekenmerkt door een stabiele markt met kleinere prijsschommelingen en is vaak geschikt voor langetermijnstrategieën zoals positiehandel. Dankzij deze stabiliteit kan men gemakkelijker trends herkennen, waardoor handelaren meer tijd hebben om beslissingen te nemen. In een omgeving met lage volatiliteit kiezen handelaren meestal voor strategieën die zich op consistentie en stabiele rendementen richten, in plaats van snelle winsten. Lees onze essentiële handelsgidsen voor meer info over volatiliteit en andere belangrijke begrippen.
Hoe wordt de volatiliteit gemeten?
De marktvolatiliteit wordt gemeten met statistische instrumenten en indicatoren voor technische analyse. Deze berekenen de mate waarin de prijzen variëren over een bepaalde periode:
-
Standaarddeviatie is een bekende manier om de volatiliteit van de markt te meten. Hiermee berekent men de spreiding van een reeks prijsgegevens ten opzichte van het gemiddelde. Een hogere standaarddeviatie betekent dat de prijzen sterker schommelen en dat de markt dus volatieler is.
-
Historische volatiliteit kijkt naar eerdere koersen om te bepalen hoeveel de prijs van een actief in het verleden is gestegen of gedaald. Men berekent dit door de rendementen van het actief over een bepaalde periode te analyseren, zodat men meer inzicht krijgt in het gedrag van de markt in het verleden.
-
Impliciete volatiliteit wordt berekend op basis van de prijzen van optiecontracten en geeft aan wat de markt verwacht van de toekomstige volatiliteit. Het is geen voorspelling van de richting van de prijsbewegingen, maar geeft aan hoe groot de verwachte schommelingen kunnen zijn.
-
Volatiliteitsindexen, zoals bijvoorbeeld de VIX (Volatility Index) voor de Amerikaanse aandelenmarkt, geven een actueel beeld van de verwachtingen van de markt voor de volatiliteit in de komende 30 dagen. Deze indexen worden berekend op basis van de prijzen van opties op marktindexen en worden vaak gebruikt als een soort barometer voor het sentiment onder beleggers.
-
Indicatoren voor technische analyse zijn handige tools voor handelaren en kunnen ook worden gebruikt om de volatiliteit te meten. Bollinger Bands, Average True Range (ATR) en Parabolic SAR.
Wat is de volatiliteitsindex?
De volatiliteitsindex (VIX) geeft de mate van volatiliteit aan die de markt in de komende 30 dagen verwacht. De VIX wordt berekend door de Chicago Board Options Exchange (CBOE) en wordt gebaseerd op de impliciete volatiliteit van diverse indexopties op de US 500.
Een hoge VIX betekent dat beleggers bang zijn en dat er veel volatiliteit wordt verwacht, terwijl een lage VIX-waarde wijst op relatief weinig volatiliteit en stabiele markten.
Lees onze complete handelsgids over de VIX voor meer info over de marktvolatiliteitsindex.
Welke factoren beïnvloeden de volatiliteit van de koersen?
De volatiliteit op de markt wordt beïnvloed door schommelingen in de prijs van onderliggende activa, en die worden op hun beurt beïnvloed door allerlei marktgerelateerde factoren, zoals belangrijke economische cijfers, macro-economische ontwikkelingen en nog veel meer. Hierna volgen enkele belangrijke factoren die van invloed zijn op vraag, aanbod en de algehele volatiliteit.
Economische indicatoren
Geplande economische indicatoren zoals de groei van het bbp, de handelsbalansen, de inflatiecijfers en beslissingen over de rente kunnen heel wat schommelingen veroorzaken. Als de cijfers afwijken van wat verwacht werd, kan dat vaak tot snelle koersschommelingen leiden, omdat handelaren hun strategieën aanpassen op basis van de nieuwe informatie. De beslissingen over de rente hebben bijvoorbeeld een grote invloed op de obligatie- en aandelenmarkten, omdat hogere rentes kunnen ervoor zorgen dat mensen minder uitgeven en investeren, terwijl lagere rentes meestal de vraag stimuleren.
Ook de inflatie is een cruciale factor, want onverwachte stijgingen van de inflatie kunnen ervoor zorgen dat de markt zich gaat aanpassen aan toekomstige prijsniveaus en het beleid van de centrale bank.
Politiek en beleidswijzigingen
De politiek, belangrijke beleidswijzigingen, wetgeving en geopolitieke spanningen kunnen het sentiment op de markt aantasten en voor meer volatiliteit zorgen. Verkiezingen zorgen bijvoorbeeld vaak voor onzekerheid omdat handelaren rekening houden met mogelijke wijzigingen in het beleid. Bedrijfsvriendelijke beleidsmaatregelen kunnen het vertrouwen vergroten, terwijl handelsgeschillen of invoerheffingen de toeleveringsketens kunnen verstoren, waardoor prijzen kunnen stijgen en de markt onrustiger wordt. Ook sectorspecifieke voorschriften, zoals bijvoorbeeld op het gebied van technologie, gezondheidszorg of energie, kunnen de volatiliteit in de betrokken sectoren doen toenemen.
Wereldwijde gebeurtenissen en crises
Onverwachte wereldwijde gebeurtenissen zoals natuurrampen, pandemieën en internationale conflicten zorgen vaak voor veel onzekerheid, wat tot grotere volatiliteit op de markten kan leiden. De COVID-19-pandemie verstoorde bijvoorbeeld de wereldwijde toeleveringsketens en zorgde voor een vertraging van de economische activiteit, wat wereldwijd tot enorme schommelingen leidde. Ook natuurrampen, zoals bijvoorbeeld orkanen of aardbevingen, kunnen grote gevolgen hebben voor bepaalde sectoren, in het bijzonder de grondstoffen- en energiemarkten. Internationale conflicten kunnen de prijzen van olie en andere grondstoffen ook opdrijven door het risico op tekorten, wat de markt nog onrustiger maakt.
Bedrijfsspecifieke nieuwsberichten
Specifieke nieuwsberichten, zoals bijvoorbeeld kwartaalcijfers, fusies en overnames en productlanceringen, kunnen de volatiliteit van individuele aandelen, sectoren en zelfs hele markten opschudden. Sterke winstcijfers of succesvolle productlanceringen kunnen het vertrouwen van beleggers vergroten, waardoor de aandelenkoersen stijgen en de markt optimistischer wordt. Slechte cijfers, boetes of mislukte productontwikkelingen kunnen juist een verkoopgolf ontketenen en de markt volatieler maken, vooral als het bedrijf een grote speler in zijn sector is.
