Jak uniknąć efektu dyspozycji i efektu posiadania podczas handlu

Niezależnie od tego, gdzie jesteś w swojej podróży handlowej, lepsze zrozumienie „efektów” ma kluczowe znaczenie dla wykonywania obiektywnych ruchów na rynkach. 

„Efekty” mogą opisywać zjawiska psychologiczne i behawioralne, które mogą wpływać na procesy decyzyjne podczas handlu. 

Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej o tym, jak dwa dominujące efekty – efekt dyspozycji i efekt posiadania – mogą wpływać na twoje działania handlowe i jak ich uniknąć.

Czym są „efekty” w handlu?

W handlu „efekty” odnoszą się do psychologicznych i behawioralnych tendencji, które mogą wpływać na procesy decyzyjne traderów. Efekty te, często zakorzenione w uprzedzeniach poznawczych i reakcjach emocjonalnych, mogą odgrywać kluczową rolę w kształtowaniu ruchów na rynkach finansowych. 

Przykłady takich efektów to między innymi „efekt dyspozycji”, w którym traderzy zbyt długo utrzymują przegrane pozycje z powodu niechęci do realizacji strat, lub „efekt nadmiernej pewności siebie”, w którym traderzy mogą przeceniać własne umiejętności i podejmować nadmierne ryzyko. 

Rozpoznanie i zrozumienie tych efektów ma kluczowe znaczenie dla traderów, aby mogli podejmować bardziej świadome i obiektywne decyzje w obliczu nieodłącznego wpływu ludzkiej psychologii na zachowania handlowe.

Efekt dyspozycji

Znaczenie efektu dyspozycji

Efekt dyspozycji charakteryzuje się tendencją traderów do zbyt szybkiego zamykania zyskownych pozycji, przy jednoczesnym utrzymywaniu stratnych pozycji otwartych zbyt długo.

Traderzy dotknięci efektem dyspozycji często podejmują decyzje na podstawie reakcji emocjonalnych, a nie obiektywnych, racjonalnych analiz warunków rynkowych. 

Dlaczego występuje efekt dyspozycji?

Efekt dyspozycji może często wynikać z chęci uniknięcia poczucia straty i zachowania poczucia własnej wartości. Z psychologicznego punktu widzenia efekt dyspozycji można wyjaśnić, analizując dwa kluczowe czynniki. 

• Niechęć do ponoszenia strat. Odnosi się to do tendencji jednostek do odczuwania bólu z powodu strat bardziej niż przyjemności z osiągniętych zysków. Powoduje to, że traderzy niechętnie wychodzą ze stratnych pozycji, ponieważ obawiają się poczucia żalu i negatywnych emocji związanych z poniesieniem straty. 

• Dysonans poznawczy. Dzieje się tak, gdy jednostki mają sprzeczne przekonania lub postawy. Inwestor może wierzyć, że określone akcje będą osiągać dobre wyniki, ale zamiast tego doświadcza straty. Powoduje to dyskomfort, a trader może trzymać się przegranej pozycji, aby zmniejszyć ten dysonans poznawczy. 

Jak efekt dyspozycji może wpłynąć na handel?

Może istnieć kilka potencjalnych konsekwencji efektu dyspozycji. 

Jedną z nich mogą być niższe zyski. Zbyt długie utrzymywanie stratnych pozycji i zbyt szybka sprzedaż zyskownych pozycji może sprawić, że inwestorzy nie osiągną pełnych zysków.

Oto kilka innych możliwych konsekwencji efektu dyspozycji dla traderów.

• Zmniejszona dywersyfikacja. Efekt dyspozycji może prowadzić do niepowodzenia w dywersyfikacji portfela. Utrzymywanie stratnych pozycji może ograniczyć możliwość zajmowania innych pozycji, które mogłyby zapewnić większą dywersyfikację i korzyści z zarządzania ryzykiem.

• Zwiększone ryzyko. Brak dywersyfikacji portfela i trzymanie się aktywów przynoszących straty może zwiększyć ogólne ryzyko. Może to być szczególnie problematyczne na niestabilnych rynkach, gdzie straty mogą się szybko kumulować.

• Stres emocjonalny. Efekt dyspozycji może również zwiększać stres emocjonalny. Trzymanie się stratnych pozycji może wywołać poczucie żalu i niepokoju, podczas gdy zbyt szybka sprzedaż zyskujących pozycji może prowadzić do poczucia rozczarowania z powodu potencjalnych utraconych okazji.

Przykład efektu dyspozycji

Oto przykład efektu dyspozycji w akcji. 

Załóżmy, że chcesz zaplanować wakacje. Przyglądasz się swojemu portfelowi, aby zdecydować, jak sfinansować swoje plany podróży, i zawężasz je do sprzedaży udziałów w dwóch różnych spółkach. Akcje spółki A są wyższe niż w momencie zakupu, a akcje spółki B są niższe.

Sprzedaż udziałów w obu spółkach zapewniłaby wystarczającą ilość pieniędzy na wakacje. Decydujesz się sprzedać udziały w spółce A, mimo że ich wartość wzrosła, i zatrzymać malejące udziały w spółce B. W rezultacie nadal ponosisz straty w spółce B.

Jak uniknąć efektu dyspozycji

Podobnie jak w przypadku innych strategii zarządzania ryzykiem, istnieje kilka strategii, które można zastosować, aby uniknąć efektu dyspozycji.

Po pierwsze, możesz ustawić cele handlowe, które są zgodne z Twoimi celami finansowymi. Może to pomóc ci skupić się na perspektywie długoterminowej i uniknąć podejmowania impulsywnych decyzji na podstawie krótkoterminowych wahań rynkowych lub emocji.

Możesz także opracować zdyscyplinowany plan, który nakreśli Twoją strategię handlową, w tym wybór aktywów, dywersyfikację i zarządzanie ryzykiem. Trzymanie się swojego planu – nawet w okresach zmienności rynkowej – może pomóc uniknąć otwierania lub zamykania pozycji w oparciu o emocje. Możesz dowiedzieć się więcej o strategiach handlowych w naszych wyczerpujących poradnikach.

Śledzenie wyników portfela i regularne przeglądanie pozycji w celu upewnienia się, że są one zgodne z celami, to kolejny sposób na uniknięcie podejmowania decyzji handlowych na podstawie emocji. W ten sposób można wcześnie zidentyfikować wszelkie potencjalne sygnały ostrzegawcze i dokonać niezbędnych korekt.

Innym czynnikiem, o którym należy pamiętać, jest unikanie nadmiernej pewności siebie, która może prowadzić traderów do przekonania, że są w stanie przewidzieć rynek lub podejmować lepsze decyzje handlowe niż inni. Powinieneś unikać padania ofiarą nadmiernej pewności siebie, poprzez przeprowadzanie dokładnych badań i zasięganie porad specjalistów finansowych, gdy jest to konieczne. Możesz także wypróbować konto demo, aby ćwiczyć handel i rozwijać swoje strategie handlowe bez ryzykowania prawdziwych pieniędzy.

Efekt posiadania

Definicja efektu posiadania

Efekt posiadania – znany również jako niechęć do pozbywania się aktywów – jest rodzajem emocjonalnego uprzedzenia, które prowadzi ludzi do uznania czegoś, co posiadają, za warte więcej niż jest w rzeczywistości. 

Efekt ten często wiąże się z przedmiotami, które mają emocjonalny lub symboliczny związek z ich właścicielami, co prowadzi do tego, że przywiązują oni do nich większą wagę, niż gdyby ich nie posiadali.

Dlaczego występuje efekt posiadania?

Można argumentować, że efekt posiadania jest produktem ubocznym niechęci do ponoszenia strat. Dla wielu osób strach przed poniesieniem straty może być silniejszy niż pokusa osiągnięcia zysku. W rezultacie mogą próbować uniknąć strat, utrzymując obecny stan rzeczy. Przekształca się to w status quo – niezależnie od tego, czy chodzi o stan posiadania, czy aktywa – któremu przypisuje się wyższą wartość. 

Ludzie mają również tendencję do niedoceniania kosztów alternatywnych transakcji, nie myśląc o niepieniężnych elementach każdego rodzaju transakcji. Może to prowadzić do zbyt wysokiej wartości pieniężnej przedmiotu, zwłaszcza jeśli jest to ich własność.

Jak efekt posiadania może wpłynąć na handel?

Efekt posiadania może znacząco wpłynąć na wybory dokonywane przez traderów, oddziałując na to, jak postrzegają wartości swoich aktywów. Z kolei gotowość traderów do kupna lub sprzedaży aktywów może opierać się na emocjonalnych przywiązaniach, a nie na obiektywnej analizie rynku.

Rozpoznanie i zrozumienie efektu posiadania jest kluczowe, jeśli chcesz obiektywnie ocenić, kiedy dostosować swój portfel, zamiast opierać swoje decyzje na emocjach.

Przykłady efektu posiadania

Przykładem efektu posiadania w codziennym życiu jest sytuacja, w której ludzie kupują rzeczy, których nie potrzebują. Dużą część efektu posiadania stanowi koncepcja własności psychologicznej. Jeśli na przykład ktoś zaoferuje ci darmową wersję próbną, na poziomie psychologicznym możesz poczuć się tak, jakbyś już był właścicielem produktu, więc wydasz na niego pieniądze, nawet jeśli tak naprawdę go nie potrzebujesz lub nie chcesz. 

W kontekście handlu efektem posiadania może być sytuacja, w której inwestorzy zawyżają wartość swoich istniejących aktywów w porównaniu do bieżącej wyceny rynkowej. Zawyżona wycena może prowadzić do niewłaściwych decyzji handlowych, takich jak niechęć tradera do sprzedaży swoich aktywów, nawet jeśli warunki rynkowe sugerują, że byłoby to racjonalne.

I odwrotnie, traderzy mogą wahać się przed zakupem nowych aktywów, ponieważ postrzegają swoje obecne zasoby jako bardziej wartościowe niż potencjalne alternatywy.

Jak uniknąć efektu posiadania

Podobnie jak w przypadku innych strategii zarządzania ryzykiem, istnieje kilka taktyk, które można wdrożyć, aby uniknąć lub zmniejszyć wpływ efektu posiadania.

Po pierwsze, należy pamiętać o aktualnych wartościach rynkowych swoich aktywów. Zawsze sprawdzaj wartość, jaką faktycznie Twoje aktywa posiadają, a nie cenę, za jaką chciałbyś je sprzedać. 

Posiadanie jasnego pomysłu na to, jakie są twoje cele i jak zamierzasz je osiągnąć, jest kolejnym kluczowym sposobem na uniknięcie efektu posiadania. Takie postępowanie może pomóc w skupieniu się i zapewnieniu jasności, a także potencjalnie pomóc w zapobieganiu przywiązania do poszczególnych transakcji.

Dodatkowo posiadanie zróżnicowanego portfela może pomóc w zapobieganiu padnięciu ofiarą efektu posiadania. Posiadanie szerszej gamy aktywów może zmniejszyć prawdopodobieństwo przywiązania się do jednego z nich lub zawyżenia jego ceny.

Częste pytania