Co to jest rynek?
Rozdział 1: Wprowadzenie
Gdy słyszysz, jak ludzie rozmawiają o „rynku”, zwykle mają na myśli więcej niż jedną rzecz. Powód jest następujący: „rynek” jest szerokim zestawem usług, produktów i instrumentów finansowych, z których każdy oferuje oszałamiającą różnorodność szans i ryzyk.
Z tego też powodu często słyszymy, jak serwisy informacyjne kończą się stwierdzeniem, że „akcje poszły w górę (lub w dół) o tyle i tyle”, co sugeruje pewność lub niestabilność na rynku.
Krótko mówiąc, „rynek” to miejsce, gdzie sprzedawane i kupowane są spółki, towary i usługi. Począwszy od akcji spółek, gdzie możesz kupić malutkie kawałki spółek, których wartość będzie rosnąć lub spadać (czasem w wyniku dobrych lub złych informacji z gospodarki lub spółki). Skończywszy na obligacjach, które są z kolei prostymi instrumentami dłużnym, zwykle mają ustaloną datę spłaty i są generalnie uważane za bezpieczniejsze.
Mamy też fundusze inwestycyjne typu ETF, instrumenty pochodne, waluty i wiele innych egzotycznych konstrukcji. Dowiesz się o nich na późniejszych kursach.
Cokolwiek jest kupowane lub sprzedawane, rynek jest miejscem, które łączy kupujących i sprzedających. Czasem dzieje się to elektronicznie i pod jednym dachem, jak na Londyńskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. Może to mieć także formę handlu poza rynkiem regulowanym (OTC).
(Rynek OTC ma mniej zasad i może nie mieć fizycznej lokalizacji. Wiele problemów rynków finansowych w latach 2007 i 2008 brało początek z obarczonych wyższym ryzykiem produktów OTC.)
Jedną z pierwszych rzeczy, która zwróci Twoją uwagę na rynku, jest język. Czasem zdaje się, że świat rynków finansowych ma swój własny słownik – znajdziesz tu pokłady dziwnego żargonu. Jedne terminy, takie jak „byk” czy „niedźwiedź”, są dość proste do zrozumienia, inne natomiast potrzebują pełniejszego wyjaśnienia. Przyjrzyjmy się kilku z nich...
Rozdział 2: Co to jest „spread”?
Najprostsza odpowiedź jest taka: „spread” to różnica między ceną kupna i ceną sprzedaży. Pomyśl o dilerze używanych samochodów, który osiąga zysk na cenie, którą oferuje Ci za oddanie samochodu w rozliczenie, i cenie, za którą sprzedaje go potem nowemu właścicielowi.
Jednak w rzeczywistości „spread” może mieć kilka bardziej zniuansowanych znaczeń. Przykładowo mamy spread między ceną „kupna” i ceną „sprzedaży”, który pokazuje, jak uzgadniana jest cena papieru wartościowego. Cena „kupna” jest najwyższą ceną, jaką kupujący chce zapłacić. Cena „sprzedaży” jest najwyższą ceną, na jaką liczy sprzedający. Cenę ustala się pomiędzy tymi dwiema wartościami.
W środku tej rozmowy mamy brokera. Zarabia on na różnicy między cenami kupna i sprzedaży. Spread może jednak zawierać także inne opłaty i koszty. Nie jest to zawsze czysty zysk brokera!
Rozdział 3: Co wpływa na spread?
Zwykli podejrzani: popyt i podaż. Spread może też powiększyć się w niestabilnych czasach (gdy liczba sprzedających przewyższa liczbę kupujących). Za to gdy kupujesz akcje, które są regularnie kupowane i sprzedawane i jest na nie popyt, spread może być niewielki.
Spread prawie zawsze ulega wahaniom jako reakcja inwestorów na nowe informacje. Przykładowo możesz usłyszeć, jak ktoś mówi o „spreadzie” na cenie akcji w odniesieniu do pewnego okresu handlu – tygodnia czy trzech dni. „Spread na akcjach X był niższy od oczekiwanego.”
Pamiętaj, że akcje o niskim wolumenie obrotu mogą mieć większy spread, ponieważ nie są często kupowane i sprzedawane. Za to w przypadku niektórych akcji różnica między cenami kupna i sprzedaży zwykle prawie się nie zmienia. Dzieje się tak, ponieważ niektóre akcje są dogłębnie analizowane, a ich wyniki stabilne... w każdym razie zwykle tak jest!
Jeśli prowadzisz day trading, spread pomiędzy ceną kupna i sprzedaży jest kluczowy, ponieważ ta różnica może mieć duży wpływ na Twoje zyski z danego dnia. Pamiętaj też, że jeśli obserwujesz cenę akcji na stronie internetowej, widzisz jedynie cenę ostatnio za nią zapłaconą. Jeśli zdecydujesz się ją kupić, możesz zapłacić więcej lub mniej.
Uwaga na szczelinę!
Różnica między ceną kupna a ceną sprzedaży dla inwestorów zmniejszyła się w ostatnich latach. Stało się to częściowo dzięki technologii i rosnącemu popytowi, które pomogły ograniczyć koszty. Oznacza to, że więcej z zainwestowanych przez Ciebie pieniędzy ostatecznie buduje długoterminowe wyniki giełdowe.
Lista kontrolna: co wpływa na spread?
• Dostępność – jak szeroko i łatwo można handlować akcjami spółki
• Wolumen – czy akcje szybko zmieniają właściciela
• Popularność – akcje o wysokich cenach mogą mieć duży spread
• Zmienność rynku – informacje: dobre i złe, dotyczące gospodarki, jak i samej firmy