Czym jest IPO?

Rozdział 1: Wprowadzenie

IPO jest to pierwszy raz, kiedy spółka publicznie oferuje swoje udziały lub akcje (lub dokonuje „emisji”) na giełdzie papierów wartościowych.

Skrót IPO oznacza „pierwszą ofertę publiczną”, ale często mówi się też o debiucie giełdowym.

Jakie giełdy mamy na myśli? Może to być giełda londyńska, nowojorska, Euronext, giełda w Hongkongu lub Szanghaju (a jest ich przecież dużo więcej). Natomiast jeżeli nie jest to jedno z wielkich przedsiębiorstw, będzie to raczej giełda, która specjalizuje się w mniejszych spółkach, taka jak londyński Alternatywny Rynek Inwestycyjny (AIM).

Rozdział 2: Dlaczego IPO?

Jest wiele powodów. Podstawowym jest po prostu chęć zdobycia dodatkowego kapitału poprzez publiczną emisję akcji. Zwykle ma to napędzić ekspansję, czy to poprzez rozbudowę istniejącej działalności, czy przez przejęcie innych.

Ale są też inne powody. Jednym z nich jest dystrybucja ryzyka związanego z działalnością spółki wśród szerszej rzeszy inwestorów niż jej założyciele i pierwsi wspólnicy.

Poza tym pierwotni udziałowcy danej spółki mogą chcieć spieniężyć swoje udziały. Przykładowo spółka private equity zainwestowała w przedsiębiorstwo, a teraz chcę zrealizować zysk z inwestycji – może to zrobić poprzez IPO. Jest to wygodny sposób na wyjście z inwestycji.

Rozdział 3: Jak zarządzać IPO?

Spółka, która planuje IPO, często rozpoczyna przygotowania wiele miesięcy, a czasem lat, z wyprzedzeniem. Musi bowiem zapewnić zgodność swojej księgowości, zarządzania i procedur wewnętrznych z zasadami giełdy papierów wartościowych, na której będzie notowana.

Przy wsparciu porad maklera, firmy handlującej papierami wartościowymi lub banku inwestycyjnego, który specjalizuje się w emisjach i jest upoważniony do ich przeprowadzania, spółka i jej doradcy najpierw przygotowują dokument sprzedaży lub „prospekt”. Określa on wszystkie szczegóły dotyczące spółki, jest dokumentacją sprzedaży w ramach IPO.

Następnie spółka ogłasza swój zamiar emisji akcji w gazetach lub w Internecie i poprzez swoich doradców. Często adresatami oferty kupna udziałów lub akcji będą instytucje, takie jak fundusze emerytalne, firmy ubezpieczeniowe i fundusze inwestycyjne.

Wraz z bankami inwestycyjnymi mogą one także gwarantować emisję akcji, co oznacza, że zobowiązują się odkupić akcje, jeśli te nie sprzedadzą się w trakcie IPO. Doradcy spółki postarają się określić cenę akcji na poziomie, na którym z pewnością się sprzedadzą, tak żeby gwaranci emisji nie musieli ich skupywać. Jednak czasem mogą się pomylić.

Rozdział 4: Co dzieje się potem?

Życie nie jest już takie samo. Po IPO akcje spółki są notowane na wybranej przez nią giełdzie. Oznacza to, że będzie ona musiała zaakceptować wyższy poziom publicznego nadzoru i zainteresowania ze strony mediów – na dobre i na złe!

Jeśli odniesie sukces, wartość akcji będzie wzrastać, a wszyscy akcjonariusze osiągną zysk. Wśród akcjonariuszy często znajduje się zarząd spółki i jej założyciele, a czasem także pracownicy, jeśli także kupili lub otrzymali akcje w momencie IPO.

Sprawy nie zawsze idą dobrze. Czasem cena spada. Innymi razy, szczególnie w przypadku małych spółek, inwestorzy nie wykazują dużego zainteresowania kupnem i sprzedażą ich akcji – wtedy akcje stają się „niepłynne”. Jest to ryzyko, które musi podjąć każda firma wchodząca na giełdę.

Nawiasem mówiąc, jeśli myślisz że tylko małe spółki dokonują IPO, to polecamy Twojej uwadze kilka sporych liczb: w 2014 r. chińska grupa Ali Baba z branży zakupów i usług internetowych przeprowadziła największe IPO w historii. Pozyskała 25 miliardów dolarów. Pokonała nawet Facebook, który wszedł na rynek w 2012 r. i pozyskał 16 miliardów dolarów.