Τι είναι η αγορά;

Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή

Όταν ακούτε κάποιους να μιλούν σχετικά με «την αγορά», συνηθώς εννοούν περισσότερα από ένα πράγματα. Αυτό οφείλεται στο ότι «η αγορά» είναι ένα μεγάλο σύνολο χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, προϊόντων και μέσων - και καθένα από αυτά οδηγεί σε μια περίπλοκη γκάμα ευκαιριών και κινδύνων.
 
Αυτός είναι, επίσης, ο λόγος για τον οποίο συχνά ακούτε για ενημερωτικά δελτία ειδήσεων που τελειώνουν με μια φράση όπως η εξής: «και οι μετοχές ανέβηκαν (ή έπεσαν) και ούτω καθεξής», κάτι που υποδεικνύει την ύπαρξη εμπιστοσύνης ή μεταβλητότητας στην αγορά.
 
Με απλά λόγια, «η αγορά» είναι το μέρος όπου αγοράζονται και πωλούνται εταιρείες, εμπορεύματα και υπηρεσίες. Από μετοχές εταιρειών, όπου μπορείτε να αγοράσετε μικρά κομμάτια εταιρειών - και των οποίων η τιμή αυξάνεται ή μειώνεται (ορισμένες φορές ως αποτέλεσμα καλών ή κακών οικονομικών ή εταιρικών ειδήσεων) μέχρι ομόλογα που είναι περισσότερο σαν απλές υποσχετικές, τα οποία συνήθως έχουν μια καθορισμένη ημερομηνία αποπληρωμής και γενικά θεωρούνται πιο ασφαλή.

Μετά υπάρχουν τα διαπραγματεύσιμα αμοιβαία κεφάλαια (exchange traded funds - ETF), τα παράγωγα, τα νομίσματα και πολλές άλλες εξωτικές προσφορές. Μπορείτε να μάθετε για όλα αυτά σε επόμενα σεμινάρια.

Ασχέτως από το τι αγοράζεται ή πωλείται, η αγορά είναι το μέρος όπου έρχονται σε επαφή οι αγοραστές με τους πωλητές. Κάποιες φορές αυτό γίνεται ηλεκτρονικά και σε ένα χώρο, όπως στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου. Εναλλακτικά, οι συναλλαγές μπορεί να γίνονται εξωχρηματιστηριακά (over the counter - OTC).
 
(Η αγορά OTC έχει λιγότερους κανόνες και μπορεί να μην έχει φυσική βάση. Πολλά από τα προβλήματα στις χρηματοπιστωτικές αγορές μεταξύ του 2007 και του 2008 προήλθαν από προϊόντα OTC υψηλότερου κινδύνου.)
 
Ένα από τα πρώτα πράγματα που θα παρατηρήσετε σχετικά με την αγορά είναι η γλώσσα. Μερικές φορές φαίνεται ότι ο κόσμος των χρηματοπιστωτικών αγορών έχει το δικό του λεξικό - και θα βρείτε πολλές παράξενες σχετικές ορολογίες. Αν και κάποιες εκφράσεις όπως «ταύρος» και «αρκούδα» είναι αρκετά εύκολο να γίνουν κατανοητές, άλλοι όροι χρειάζονται περισσότερη επεξήγηση. Ας ρίξουμε μια ματιά σε κάποιους από αυτούς…

Κεφάλαιο 2: Τι είναι «το spread»;

Η πιο απλή απάντηση είναι ότι «το spread» είναι η διαφορά ανάμεσα στην τιμή αγοράς και στην τιμή πώλησης. Ας δούμε το παράδειγμα ενός εμπόρου μεταχειρισμένων αυτοκινήτων που βγάζει κέρδος από την τιμή που σας προσφέρει για την αγορά του παλιού σας αυτοκινήτου σε σχέση με την τιμή που χρεώνει το νέο ιδιοκτήτη για την πώληση του αυτοκινήτου.
 
Ωστόσο, ουσιαστικά, το «spread» μπορεί να έχει κάποιες πιο δυσδιάκριτες έννοιες. Για παράδειγμα, υπάρχει το spread «πώλησης» και «αγοράς» (επίσης γνωστό ως spread πώλησης-προσφοράς) - το οποίο δείχνει πώς γίνεται η διαπραγμάτευση για την τιμή ενός χρεογράφου. Η τιμή «πώλησης» είναι η υψηλότερη τιμή την οποία ο αγοραστής δηλώνει ότι είναι διατεθειμένος να πληρώσει. Η τιμή «αγοράς» είναι η υψηλότερη τιμή την οποία ελπίζει να επιτύχει ο πωλητής. Μεταξύ αυτών των δύο αριθμών συμφωνείται μια τιμή.
 
Στο μέσο αυτής της συνομιλίας βρίσκεται ο χρηματομεσίτης. Τα έσοδά του προκύπτουν από τη διαφορά ανάμεσα στην τιμή πώλησης και αγοράς. Ωστόσο, το spread μπορεί να περιλαμβάνει και κάποιες άλλες χρεώσεις ή κόστη. Αυτό που μένει δεν είναι πάντα καθαρό κέρδος για το χρηματομεσίτη!

Κεφάλαιο 3: Τι επηρεάζει το spread;

Ο συνήθης ύποπτος: προσφορά και ζήτηση. Το spread μπορεί, επίσης, να διευρυνθεί σε ευμετάβλητες περιόδους (όταν ο αριθμός των πωλητών μπορεί να υπερβαίνει τον αριθμό των αγοραστών). Ενώ αν αγοράζετε μετοχές που έχουν αγοραστεί και πωληθεί συχνά και είναι σε ζήτηση, το spread μπορεί να είναι χαμηλό.
 
Το spread είναι σχεδόν πάντα κυμαινόμενο, καθώς οι διαπραγματευτές και οι επενδυτές αντιδρούν στις νέες πληροφορίες. Για παράδειγμα, μπορεί να ακούσετε κάποιον να μιλάει σχετικά με το «spread» κάποιας τιμής μετοχής κατά τη διάρκεια μιας περιόδου διαπραγμάτευσης - είτε πρόκειται για μια εβδομάδα είτε για τρεις ημέρες. «Το spread για τη μετοχή X ήταν μικρότερο από αυτό που περίμενα.»
 
Έχετε υπόψη ότι οι μετοχές με χαμηλό όγκο συναλλαγών ενδέχεται να έχουν μικρότερο spread, επειδή μπορεί να μην αγοράζονται και πωλούνται πολύ. Επίσης, για ορισμένες μετοχές, η διαφορά στην τιμή πώλησης και αγοράς συνήθως δεν είναι μεγάλη. Αυτό γίνεται επειδή συνήθως ορισμένες μετοχές έχουν υψηλή ζήτηση και η απόδοσή τους είναι σταθερά... καλή!
 
Εάν πραγματοποιείτε ημερήσια διαπραγμάτευση, το spread πώλησης και αγοράς είναι ιδιαίτερα σημαντικό, επειδή η διαφορά μπορεί να έχει μεγάλο αντίκτυπο στα ημερήσια κέρδη σας. Ακόμη, έχετε υπόψη ότι αν παρακολουθείτε την τιμή μιας μετοχής σε έναν ιστότοπο, βλέπετε μόνο την τιμή για ό,τι πληρώθηκε την τελευταία φορά για αυτήν. Αν πάρετε το ρίσκο και αγοράσετε, μπορεί να πληρώσετε περισσότερο ή λιγότερο. 

Λίστα ελέγχου: Τι επηρεάζει το spread;
• Η διαθεσιμότητα – σε ποιο εύρος κλίμακας και πόσο εύκολα μπορεί να γίνει αγοραπωλησία των μετοχών μιας εταιρείας
• Ο όγκος – αν ο όγκος των μετοχών αλλάζει συχνά χέρια
• Η δημοφιλία – οι μετοχές με υψηλές τιμές μπορούν να έχουν μεγάλο spread
• Η μεταβλητότητα αγοράς – ευχάριστες και δυσάρεστες εξελίξεις που αφορούν την οικονομία και συγκεκριμένες επιχειρήσεις