Τι είναι το συμβόλαιο μελλοντικής εκπλήρωσης (ΣΜΕ);

Είναι μια συμφωνία που συνάπτετε με κάποιον για να αγοράσετε ή να πωλήσετε κάτι στο μέλλον (όπως φαίνεται από την ονομασία του όρου) σε μια τιμή που συμφωνείτε σήμερα. Αυτό το «κάτι» μπορεί να είναι οτιδήποτε – μια μετοχή, ένα εμπόρευμα, ένα νόμισμα – και η παράδοση μπορεί να γίνει μήνες αργότερα, εάν γίνει ποτέ. Το θέμα είναι ότι η τιμή συμφωνείται εδώ και τώρα.

Πού συναντήσατε τον όρο «συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης»;

Πιθανόν τον ακούσατε στις ειδήσεις για τις αγορές σε σχέση με πράγματα όπως το πετρέλαιο, το σιτάρι ή τα μέταλλα. Κι αυτό διότι οι τιμές που συμφωνούνται στα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (ΣΜΕ) θεωρούνται σημαντικοί δείκτες των ευρύτερων τάσεων. Αν υποθέσουμε ότι η τιμή των ΣΜΕ πετρελαίου εκτοξεύεται, αυτό σημαίνει ότι πρόκειται να αυξηθεί το ενεργειακό κόστος.

Τι πρέπει να γνωρίζετε για τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης...

Εκατομμύρια από εμάς έχουμε υπογράψει «συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης» χωρίς καν να το συνειδητοποιούμε, καθώς η συμφωνία αγοραπωλησίας μιας κατοικίας (σε τιμή που συμφωνείται σήμερα, με την τελευταία πληρωμή να πραγματοποιείται σε ορισμένη ημερομηνία στο μέλλον) ακολουθεί ακριβώς την ίδια αρχή.

Η μεγάλη διαφορά, όμως, έγκειται στο ότι στην αγορά ΣΜΕ τα συμβόλαια είναι δυνατό να αποτελέσουν και πράγματι αποτελούν αντικείμενο διαρκούς συναλλαγής μεταξύ των διαπραγματευτών της αγοράς.

Αυτό μας φέρνει στη δεύτερη μεγάλη διαφορά που έγκειται στο ότι ενώ όλα τα ΣΜΕ ενδέχεται να έχουν ως τελική έκβαση το ότι ο κάτοχος θα αναγκαστεί να αγοράσει ή να πωλήσει στην προκαθορισμένη τιμή και να ολοκληρώσει τη συμφωνία, τα περισσότερα δεν φτάνουν ποτέ στη συμφωνηθείσα ημερομηνία. Γιατί όχι; Διότι οποιοσδήποτε εκ των συμβαλλόμενων του ΣΜΕ που φαίνεται πιθανόν ότι θα αποκομίσει κέρδος από τη συμφωνία θα την ακυρώσει πριν την ημερομηνία διακανονισμού.

Πώς μπορεί να το κάνει αυτό; Πηγαίνοντας στην αγορά και αγοράζοντας το «αντίθετο» του συμβολαίου, δηλαδή μια συμφωνία αγοράς ή πώλησης του εν λόγω στοιχείου ενεργητικού. Αυτό έχει αποτέλεσμα το κλείσιμο του αρχικού συμβολαίου και τον προσπορισμό του κέρδους.

Τα ΣΜΕ έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τις προθεσμιακές συμβάσεις που συνήθως εξακολουθούν να ισχύουν μέχρι την ημερομηνία παράδοσης.

Τα ΣΜΕ αποτιμώνται στην τρέχουσα τιμή της αγοράς στο τέλος κάθε ημέρας συναλλαγών έτσι ώστε να παρέχεται μια ημερήσια αποτίμηση της θέσης τους σε σχέση με τις αγοραίες αξίες. Μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση έχουν αυξηθεί οι απαιτήσεις για εκκαθάριση των ΣΜΕ μέσω των χρηματιστηριακών αγορών και όχι εξωχρηματιστηριακώς με στόχο να υπάρχει μεγαλύτερη διαφάνεια.