5 najczęstszych oszustw kryptowalutowych oraz jak ich uniknąć
Autor: Capital.com Research Team
09:15, 25 November 2021
Oszustwo kryptowalutowe nie jest nowością z lat 2020/2021. Mimo że kapitalizacja rynkowa kryptowalut znacznie wzrosła w ostatnim czasie, szwindle na tym rynku zdarzały się już od powstania bitcoina (BTC). Przestępcy zwęszyli bowiem okazję w tej wschodzącej klasie aktywów do oszukiwania inwestorów, którzy szukali w rozrastającym się ekosystemie kryptowalut kolejnych wielkich zysków.
W artykule zawierającym największe oszustwa na kryptowalutach nie może zabraknąć tego, które miało miejsce w ostatnim czasie. Mowa tu o zniknięciu założycieli największej afrykańskiej giełdy kryptowalutowej – AfriCrypt – z łączną kwotą 3,6 mld $, która rzekomo zaginęła w wyniku zakrojonego na szeroką ataku hakerskiego na giełdę.
Nie jest to odosobniony przypadek w historii rynku kryptowalut. Istnieją także inne, mniej zauważalne, ale częstsze sytuacje, które zdarzają się nieostrożnym inwestorom, w tym phishing e-mailowy oraz oszustwa w mediach społecznościowych.
Według raportu o oszustwach na kryptowaluty sporządzonego przez firmę Bolster, w 2020 roku liczba takich przestępstw wzrosła o 40% do 400 000 przypadków. Przedsiębiorstwo w oparciu o obecny poziom złośliwej aktywności, która może wskazywać na potencjalne szwindle, przewiduje, że w 2021 roku wzrost ten będzie 75-procentowy.
Jeżeli nie chcesz paść ofiarą tych ataków, w poniższym artykule znajdziesz najpopularniejsze scamy na kryptowalutach i najczęstszy „modus operandi”, którym posługują się kryptowalutowi oszuści, co pomoże Ci bezpiecznie poruszać się po tych w dużej mierze nieuregulowanych i wciąż jeszcze niedojrzałych rynkach kryptowalut.
Jak działają oszustwa na kryptowalutach
Anonimowość, na którą pozwalają transakcje dokonywane w ramach blockchainu, jest jednym z czynników, które ułatwiają szwindle przy inwestycjach w kryptowaluty, gdyż przestępcy mogą przekonać swoje ofiary do wysłania im określonej ilości tokenów kryptowalutowych, a następnie zniknąć bez śladu w chmurze skomplikowanego kodu.
Rodzaje oszustw kryptowalutowych są przeróżne – od tak zwanych „rug pulli”, które występują głównie w przestrzeni zdecentralizowanych finansów (DeFi), po media społecznościowe i oszustwa socjotechniczne, które wykorzystują masową psychologię, nakłaniając inwestorów do zakupu rzekomo obiecujących tokenów tylko po to, by ich cena wzrosła, a następnie sprzedając dużą część całkowitej podaży będącej w obiegu – oszustwo to znane jest również jako pump and dump.
Mimo różnych schematów, jakimi posługują się przestępcy, cel tych oszustw jest przede wszystkim następujący:
- Zwiększenie wartości danego tokena, a następnie sprzedanie go nieświadomym inwestorom w dużej ilości.
- Nakłonienie ludzi, by przesłali swoje tokeny na dany portfel i zapewnianie, że otrzymają zwrot większej kwoty niż ta, którą wpłacili.
- Uzyskanie dostępu do portfela i wypłacenie z niego wszystkich środków.
Wraz z dalszym rozwojem ekosystemu kryptowalut, techniki stosowane przez oszustów będą prawdopodobnie ewoluować, ale ich ostateczny cel pozostanie taki sam – pozbawienie inwestorów ich ciężko zarobionych pieniędzy.
Jak rozpoznać oszustwo na kryptowalutach?
Aby uchronić się przed potencjalnie niebezpiecznymi sytuacjami związanymi z kryptowalutami, należy umieć rozpoznawać najczęściej występujące w takich przypadkach znaki ostrzegawcze przed oszustwami kryptowalutowymi.
Według zajmującej się cyberbezpieczeństwem firmy Kaspersky, alarmujące dla inwestorów powinny być sytuacje, gdy:
- Strona internetowa, którą odwiedzasz, nie posiada poświadczeń bezpieczeństwa niezbędnych do bezpiecznego transferu Twoich danych. Konieczne jest między innymi posiadanie certyfikatu Secure Sockets Layer (SSL) i wyświetlanie zabezpieczonej wersji strony internetowej, a więc HTTPS w jej adresie zamiast HTTP.
- Otrzymasz wiadomość e-mail o nagrodzie od firmy lub jakiejkolwiek innej formie rekompensaty, ale wysłana została ona z nieznanej domeny, różniącej się od oficjalnej strony internetowej firmy.
- Jakaś osoba poprzez media społecznościowe lub e-mail wysyła Ci link do rejestracji lub uzyskania dostępu do portfela kryptowalutowego, który okazuje się być inny niż oficjalna strona internetowa dostawcy tej usługi.
- Masz otrzymać nagrodę za namówienie znajomych i rodziny do inwestowania, kupowania lub innego angażowania się w transakcje z firmą lub osobą fizyczną, która promuje dany token lub projekt blockchain.
- Poproszono Cię o udział w pierwszej ofercie monet, której zwolennicy i osoby wspierające są nieznanymi osobami bez profili w mediach społecznościowych, referencji czy historii swoich osiągnięć.
- Poproszono Cię o podanie numeru PIN portfela, kluczy prywatnych i innych podobnych informacji w celu zapłaty za określony towar lub usługę online.
Są to tylko niektóre z sygnałów ostrzegawczych ułatwiające identyfikację potencjalnych schematów i technik wykorzystywanych przez przestępców w celu oszukiwania inwestorów, lecz prawdopodobnie dzięki nim będziesz w stanie uniknąć wielu scamów, mówiąc po prostu NIE, gdy przytrafi Ci się którakolwiek z tych sytuacji.
Biuro Edukacji i Pomocy Inwestorom (OIEA) w SEC ostrzega handlowców i inwestorów, aby dokładnie sprawdzali okazje inwestycyjne oferowane przez strony internetowe promujące swoje usługi kryptowalutowe. Niektóre z nich mogą zawierać znamiona oszustwa, np. obietnice wysokich zwrotów i niskiego ryzyka.
Pięć najczęstszych oszustw kryptowalutowych
Przezorny zawsze ubezpieczony. Sprawdźmy więc, jak w praktyce działają jedne z najczęstszych technik wykorzystywanych przy oszustwach, aby pomóc Ci się przed nimi uchronić.
Oto lista oszustw kryptowalutowych, składająca się z pięciu rodzajów najczęściej spotykanych w sieci scamów:
#1 - Oszustwa w mediach społecznościowych
Oszustwa w mediach społecznościowych mogą być dokonywane na różne sposoby. Przestępca może na przykład podszywać się pod celebrytę, osobę znaną z przestrzeni kryptowalut i finansów lub jakąkolwiek inną postać, której wiarygodność będzie na tyle duża, że uznasz jej ofertę za prawdziwą i legalną.
Co więcej, oszuści mogą posunąć się nawet do zhakowania prawdziwego profilu tej postaci w mediach społecznościowych – jak to miało miejsce w zeszłym roku, gdy haker uzyskał dostęp do kont wielu wysoko postawionych osób, w tym Jeffa Bezosa, Baracka Obamy i Elona Muska, a następnie wykorzystał to, aby poprosić ich followersów o przesłanie określonej ilości aktywów kryptowalutowych w zamian za wypłatę wyższej kwoty.
#2 - Oszustwa z zakresu inżynierii społecznej
Czasem niedoceniane jest to, jak bardzo w dzisiejszych czasach media społecznościowe potrafią kształtować ludzkie opinie, szczególnie jeśli chodzi o oszustwa inwestycyjne. Ludzie czują się zachęceni do okazji inwestycyjnych, których zysk „potwierdza” stosunkowo duża grupa osób, i tak właśnie działa ten rodzaj scamu.
W przypadku oszustw socjotechnicznych przestępca prowadzi wiele kont w mediach społecznościowych, które wykorzystuje do potwierdzania zysków z danego projektu, pomysłu inwestycyjnego, pierwszej oferty monet czy innej usługi związanej z kryptowalutami, aby skłonić prawdziwe osoby do zainwestowania w nie swoich pieniędzy.
Większość z tych kont jest fałszywa, ale inwestorzy nie zdają sobie sprawy z oszustwa o tak skoordynowanym charakterze do czasu, aż jest już za późno.
#3 - Oszustwa na nieuregulowanych giełdach kryptowalutowych
Liczba giełd kryptowalutowych stale rośnie, odkąd bitcoin (BTC), ethereum (ETH) i inne projekty kryptowalutowe zaczęły zyskiwać uznanie społeczności.
29 lipca 2021 roku CoinMarketCap na swojej liście posiadał 390 giełd. Największe giełdy kryptowalutowe – w oparciu o 24-godzinny wolumen według Statista.com – to Binance, Tokocrypto, Upbit, ZG.com, Tokencan i OKEx.
Wiele zaufanych giełd działa zgodnie z prawem i zyskało reputację renomowanych dostawców możliwości handlu kryptowalutami, jednak istnieją też takie giełdy kryptowalut, które zostały powiązane z incydentami kradzieży funduszy i rzekomo zhakowanych systemów, które doprowadziły do wielomilionowych strat pieniędzy inwestorów.
Przykładowo w 2017 roku władze w Korei Południowej ujawniły jedną z takich fałszywych giełd kryptowalutowych. BitKRX został stworzony i przedstawiony jako oddział największej i legalnej południowokoreańskiej platformy koreańskiej giełdy – Korea Exchange (KRX). BitKRX, wykorzystując reputację KRX, sprawił, że inwestorzy uwierzyli w ten projekt i ostatecznie stracili pieniądze.
W większości przypadków giełdy kryptowalut, które upadły, nie podlegały nadzorowi regulacyjnemu, któremu podlega większość tradycyjnych firm brokerskich. W związku z tym inwestorzy powinni zachować ostrożność, deponując środki na giełdach, które nie podlegają renomowanym jurysdykcjom, na przykład z Wielkiej Brytanii, Japonii, Australii lub Stanów Zjednoczonych.
#4 - Oszustwa e-mailowe
Choć większość ludzi może nie dać się nabrać na zwykły spam, który codziennie filtrowany jest przez Gmaila i innych dostawców poczty elektronicznej, techniki oszustw e-mailowych stały się o wiele bardziej zaawansowane. Obejmują one związane z kryptowalutami oszustwa phishingowe, w których przestępca próbuje wyłudzić od inwestora jego dane uwierzytelniające do portfela lub konta na giełdzie kryptowalut, przekierowując go do zalogowania się na konto za pośrednictwem fałszywej strony internetowej.
#5 - Oszustwa na ICO
Oszustwa ICO, znane również jako exit scamy, mają na celu zebranie do grupy inwestorów pieniędzy w formie wartościowych tokenów, takich jak bitcoin (BTC) lub ethereum (ETH), a następnie zniknięcie razem z nimi.
Choć większość z tych oszustw miała miejsce podczas „złotej ery” ICO w latach 2017-2018, nadal mogą się one zdarzać. Na przykład jakaś osoba może zwrócić się do inwestora z okazją inwestycyjną obejmującą uruchomienie danego tokena lub projektu blockchain, który potrzebuje finansowania na etapie „rozwoju”.
W zamian za te pieniądze inwestor ma otrzymać określoną liczbę tokenów projektu po bardzo niskiej cenie, których wartość na pewno wzrośnie po jego uruchomieniu. Przestępcy promujący te koncepcje ostatecznie jednak znikają po zebraniu określonej kwoty pieniędzy, zabierając tokeny inwestorów.
Jak unikać oszustw na kryptowalutach?
Wiedząc i rozumiejąc, jak działają najczęstsze oszustwa kryptowalutowe i jakie techniki najczęściej wykorzystują przestępcy do kradzieży pieniędzy od inwestorów, wykonujesz pierwszy krok, by uniknąć takich sytuacji.
Istnieją jednak także inne środki zapobiegawcze, które traderzy mogą podjąć, aby jeszcze lepiej zabezpieczyć się przed padnięciem ofiarą tych działań:
- W mediach społecznościowych unikaj nawiązywania kontaktów z nieznajomymi, którzy promują dany projekt bez uprzedniego dokładnego sprawdzenia ich tożsamości i tego, czy na pewno są tym, za kogo się podają.
- Blokuj i oznaczaj jako spam wszystkie wiadomości e-mail przychodzące z nieznanych adresów, które proszą o dane Twojego portfela lub zachęcają do wejścia na konto giełdy kryptowalutowej przez niezweryfikowany link.
- Wykonaj własną analizę due diligence każdego projektu, w którym chcesz uczestniczyć – zarówno tego istniejącego, jak i nowego. Obejmuje to sprawdzenie:
- Kim są członkowie zespołu rozwijającego dany projekt?
- Kto wspiera projekt (uczestnicy instytucjonalni)?
- Jak osiągnięcia zawodowe posiada starszy deweloper projektu?
- Udział w IEO rozważaj tylko wtedy, gdy jest to projekt promowany przez oficjalne i regulowane giełdy.
- Bezpiecznie przechowuj informacje o swoim portfelu (klucze prywatne) i nie udostępniaj ich nikomu, gdyż może to ułatwić dostęp do Twoich aktywów.
- Inwestuj tylko takie kwoty, na których utratę możesz sobie pozwolić. Nawet jeśli handlujesz lub inwestujesz w legalne projekty, pamiętaj, że ekosystem kryptowalut jest wciąż stosunkowo młody i bardzo zmienny. Oznacza to, że jeśli nie wdrożysz odpowiednich metod zarządzania ryzykiem, które uchronią Twoje środki przed gwałtownymi spadkami, możesz stracić znaczną część swoich pieniędzy.
Najnowsze oszustwa kryptowalutowe 2020/2021
Federalna Komisja Handlu (FTC) poinformowała, że od października 2020 roku otrzymała skargi od prawie 7000 osób w Stanach Zjednoczonych, które w wyniku oszustw kryptowalutowych straciły łącznie niemal 800 milionów dolarów.
Poniżej prezentujemy jedne z najbardziej znanych i ciekawych incydentów związanych z oszustwami kryptowalutowymi w 2021 r.
- Udawanie Elona Muska: W tym samym raporcie z FTC wykazano, że na adresy portfeli oszustów podszywających się pod założyciela Tesli i SpaceX, Elona Muska, pieniądze wysłało tysiące osób, a łączna kwota wyniosła szokujące 2 mln dolarów.
- Incydent na Twitterze: W lipcu 2020 roku haker z Florydy uzyskał dostęp do kont na Twitterze wielu wysoko postawionych osób i wyłudził łącznie 121 000 dolarów, prosząc followersów o przesłanie pieniędzy na adres portfela w zamian za oddanie wyższej kwoty.
- Wotoken: W czerwcu 2020 roku CipherTrace ujawnił, że Wotoken, chińska piramida kryptowalutowa, podobno ukradł inwestorom ponad 1 mld dolarów.
- Kradzież w Africrypt: Bracia Ameer i Raees Cajee podobno zdefraudowali pieniądze inwestorów kryptowalutowych, handlujących za pośrednictwem ich giełdy AfriCrypt. Ukradli łącznie 69 000 bitcoinów, których wartość - w czerwcu tego roku, kiedy zgłoszono incydent, wynosiła około 3,6 mld USD.
- Rug pull na DeFi w 2021: W maju 2021 roku CipherTrace poinformował, że w ciągu pierwszych 5 miesięcy roku fałszywe projekty DeFi wyprowadziły od inwestorów ponad 240 mln $ w wyniku rug pulli (exit scamów) oraz kradzieży środków z platform do stakowania kryptowalut.
Zidentyfikuj krypto oszustwa
Ekosystem kryptowalut jest wciąż dość młody i w dużej mierze nieuregulowany. Otwiera to możliwości przestępcom, którzy próbują oszukać inwestorów za pomocą różnych schematów i technik. Mają oni na celu uzyskanie dostępu do ich portfeli lub wyprowadzają ciężko zarobione pieniądze traderów, obiecując im kuszące, ale nierealistyczne zyski.
Nie czyni to kryptowalut mniej atrakcyjnymi instrumentami inwestycyjnymi, jednak powinno to skłonić inwestorów, aby najwięcej dowiedzieli się o tym, jak działają fałszywe oferty i w jaki sposób można ich unikać.
Jeśli szukasz bezpiecznego sposobu na handel kryptowalutami, ale nie jesteś gotowy, aby wybrać wiarygodną giełdę kryptowalutową i portfel do przechowywania swoich monet, możesz zacząć od kontraktów na różnice kursowe. Handel kryptowalutami poprzez kontrakty CFD z brokerem, który prowadzi w pełni nadzorowaną działalność, takim jak Capital.com, co da Ci wiele możliwości spekulowania na wahaniach cen kryptowalut. Wybierz kryptowalutę, którą chcesz handlować, obserwuj jej cenę na żywo i znajdź najlepszy poziom do rozpoczęcia transakcji.